بررسی میزان برخورداری کتاب های دین و زندگی دوره های متوسطه و پیش دانشگاهی از مولفه های مربوط به مهارت های اجتماعی - ارتباطی مبتنی بر آموزه های اسلامی

در این پژوهش به تحلیل کتاب های درسی دین و زندگی دوره های متوسطه و پیش دانشگاهی سال 1388، از لحاظ آموزش مهارت های اجتماعی- ارتباطی که از ابعاد مهم مهارت های زندگی است، پرداخته شد. تمرکز تحلیل فوق، بر مولفه های مهارت های اجتماعی- ارتباطی مبتنی بر آموزه های اسلامی به ویژه فرمایشات پیامبر اعظم (نهج الفصاحه) ارائه شده توسط فرمهینی فراهانی و سیدی (1386)، می باشد. این مولفه ها عبارتند از: «روابط خانوادگی»، «اداره ی زندگی»، «ارتباط»، «روابط بین فردی»، «مشارکت و همکاری در گروه» و « شهروندی». این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی انجام شده است که در آن ضمن تعیین بسامد هر کدام از واحدهای تحلیل، به توصیف داده های اولیه ی پژوهش پرداخته شد و پس از آن به محاسبه ی ضرایب درگیری محتوا و پرسش های هر کدام از کتاب های درسی در دوره های متوسطه و پیش دانشگاهی بر اساس مولفه های تعریف شده ی مهارت های اجتماعی – ارتباطی و با استفاه از تکنیک ویلیام رومی اقدام شد. یافته های پژوهش نشان می دهد: 1- کتاب های درسی مورد نظر که در مدارس تدریس می گردد با شکل کمی و محتوای متون موجود کارایی لازم برای آشنا کردن دانش آموزان با مهارت های اجتماعی و ارتباطی را ندارند و در این زمینه ضعیف عمل کرده اند. 2- کتاب های درسی فوق، با نوع و میزان پرسش های موجود نمی توانند دانش آموزان را در حد قابل قبولی با مهارت های اجتماعی ارتباطی آشنا کنند و در این زمینه با توجه به کمیت و کیفیت پرسش ها ضعیف عمل کرده اند. 3- ضرایب درگیری دانش آموزان با کتاب های مذکور، هر یک جداگانه عددی کوچکتر از 5/0 است. عدد مذکور نشان دهنده ی این واقعیت است که این کتاب ها، از لحاظ آشنا کردن دانش آموزان با مولفه های اجتماعی- ارتباطی در حد پایینی هستند و در این زمینه ضعیف عمل کرده اند. پیشنهاد می شود با توجه به این که وظیفه ی مدارس آماده کردن دانش آموزان برای کسب تجربه ها، استفاده از فرصت ها و پذیرش مسولیت ها در زندگی بزرگسالی اند، باید مسئولین نظام تعلیم و تربیت علاوه بر برنامه ریزی برای آموزش سایرعلوم، نسبت به آموزش مهارت های اجتماعی - ارتباطی آن هم مبتنی بر تعالیم اسلامی اهتمام ورزند و آموزش این مهارت ها را جزو اهداف اصلی خود قرار دهند.